Pergole ogrodowe – jak zaprojektować i wykonać je samodzielnie?

Pergole ogrodowe to elementy architektury ogrodowej, przeznaczone do podtrzymywania pnączy lub roślin o zwisających pędach. Tworzy się je najczęściej z drewna lub metalu, tworzących konstrukcję złożoną z podwójnego szeregu słupów oraz wspartego na nich ażurowego zadaszenia. Opleciona roślinnością pergola to doskonałe rozwiązanie dla tarasów i ogrodów, gdyż nie tylko efektownie urozmaica i uatrakcyjnia przestrzeń, ale pełni także wiele funkcji praktycznych.

Pergole ogrodowe – do czego służą, jaką pełnią rolę?

Pergola ogrodowa, podobnie jak krata czy trejaż ogrodowy, pełnią przede wszystkim rolę podtrzymującą i eksponującą pnącza oraz rośliny o zwisających pędach. Dzięki nim mają one odpowiednie wsparcie i mogą swobodnie piąć się w górę czy też rozrastać na boki w takiej formie, jak życzy sobie tego ich właściciel.

Pergole, nawet te nie do końca obrośnięte roślinnością, bardzo efektownie prezentują się w przestrzeni ogrodu i nadają mu bardziej dojrzałego charakteru. Pozwalają także odseparować lub zasłonić część gospodarczą lub inny mało atrakcyjny fragment jego powierzchni.

Pokryte roślinami pergole tworzą bardzo kameralne i przytulne wnętrza ogrodowe, osłonięte od słońca i silnego wiatru, stwarzające bardzo komfortowe warunki do wypoczynku, organizacji przyjęć i spotkań w gronie najbliższych. Mają zatem wiele walorów zarówno praktycznych, jak i estetycznych, dlatego warto wykonywać je solidnie i z dbałością o detale – aby wyglądały pięknie o każdej porze roku.

Jak zaprojektować pergolę ogrodową?

Przygotowując plan wykonania pergoli ogrodowej, warto wziąć po uwagę przede wszystkim jej wytrzymałość. Niezwykle istotne jest nie tylko obciążenie pionowe, wynikające z ciężaru elementów konstrukcyjnych zadaszenia, roślin oraz śniegu, ale także obciążenie poziome, czyli napierający na boki konstrukcji wiatr. Największe znaczenie mają zatem słupy podtrzymujące, decydujące o wytrzymałości i stabilności całej konstrukcji, zwłaszcza jeśli nie jest ona oparta o ścianę budynku. Doskonale sprawdzają się w tym celu słupy wykonane z okrąglaków lub krawędziaków, jednak w przypadku bardziej industrialnej aranżacji mieszkania czy ogrodu można postawić również na słupy murowane – z kamienia lub cegły, bądź też słupy metalowe z rur czy kątowników. Każdy z tych materiałów będzie odpowiednio solidny, dlatego wybór najlepiej dostosować do wyglądu samego mieszkania i jego stylu architektonicznego. Najważniejsze, aby słupy zostały sztywno i trwale osadzone w podłożu, najlepiej przy pomocy betonowych stóp fundamentowych.

Niezwykle istotne w projektowaniu pergoli ogrodowej jest także jej umiejscowienie. Warto w tym przypadku wziąć pod uwagę strony świata i poprowadzić zadaszenie konstrukcji zgodnie z ruchem słońca, czyli w kierunku wschód-zachód.

Jak zbudować pergolę ogrodową z drewna?

Pergola ogrodowa może być samodzielną konstrukcją lub przedłużeniem domu – stworzy wtedy osadzony nisko taras, idealny do spędzania czasu na zewnątrz podczas ciepłych pór roku. Połączona z budynkiem będzie bardziej stabilna i pozwoli oszczędzić zarówno czas, jak i materiały, gdyż ściana domu może – choć nie musi – zastąpić wtedy jedną ścianę konstrukcji.

Niezależnie od wyboru miejsca oraz ustawienia drewnianej pergoli, do jej stworzenia potrzebne będą takie produkty, jak słupki i listewki z wybranego gatunku drewna, odpowiednio dobrane do nich impregnaty i środki gruntujące, szlifierka kątowa, szlifierka oscylacyjna lub taśmowa, ścisk stolarski, poziomica, wkręty metalowe, wkrętarka i pędzle do aplikowania preparatów, a także dowolna, odporna na zmywanie farba, lakierobejca lub lakier.

Pracę nad przygotowaniem elementów konstrukcyjnych rozpoczynamy od przygotowania drewna. Należy je w tym celu wyszlifować ręcznie lub za pomocą wymienionych wcześniej urządzeń, a następnie oczyścić je z nagromadzonego kurzu i pyłu miękką zmiotką. Tak przygotowana powierzchnia jest gotowa to odtłuszczenia benzyną ekstrakcyjną oraz zabezpieczenia odpowiednio dobranym do rodzaju drewna środkiem ochronnym. Impregnat wzmocni jego strukturę i nada mu większej odporności na wilgoć, a tym samym ochroni go przed rozwojem grzybów pleśniowych, sinizną oraz owadami.

Kolejny krok to zaaplikowanie preparatu kolorowego, najlepiej odpornego na blaknięcie oraz zawilgocenie. Barwę dobieramy dowolnie, jednak warto wziąć pod uwagę aranżację elewacji budynku mieszkalnego, sąsiadującego z pergolą. Ciemne barwy będą bardziej eleganckie i nowoczesne, zaś jasne, a zwłaszcza białe postarzą drewno w stylu vintage.

Montaż drewnianej pergoli

Oszlifowane, zabezpieczone i pomalowane na wybrany kolor elementy konstrukcyjne pergoli są gotowe do montażu. Ponieważ nie można ich umieszczać bezpośrednio w ziemi, należy wykorzystać w tym celu wylany wcześniej fundament lub metalowe kotwy mocujące.

Do zamontowanych pionowo głównych słupków, które powinny być rozmieszczone nie dalej niż 1,5 metra od siebie, przykręcamy belki boczne tworzące zadaszenie oraz ściany. Listewki mocujemy w równych odstępach, pamiętając, że im one mniejsze, tym więcej cienia i osłony przed wiatrem zapewni pergola niepokryta roślinnością. Podczas przykręcania tych elementów można pomóc sobie ściskami stolarskimi – zagwarantują utrzymanie ich w określonym położeniu.

Jeśli boczne listwy okażą się zbyt długie, przycinamy je podczas montażu za pomocą szlifierki kątowej, nie zapominając o pomalowaniu ich na ten sam odcień, co pozostałą część pergoli. Tak zespolona konstrukcja jest gotowa do dekorowania zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz wytworzonej w ten sposób przestrzeni. Można ozdobić ją nie tylko roślinami, ale także tkaninami, lampionami czy sznurami świateł LED.