Fornir – co to właściwie jest?

Z określeniem meble fornirowane lub oklein fornirowa spotkaliśmy się nie raz, ale co to właściwie jest? Fornir to cienkie płaty drewna, o grubości między 0,1 do 3 mm, czyli porównywalnej z kartką papieru. Płaty te pozyskiwane są poprzez ścinanie zewnętrznej warstwy drewna i występuje wszędzie tam gdzie mówimy o meblach. Fornir to okleiny meblowe, wstępuje w sklejkach, płytach wiórowych czy nawet częściach z litego drewna.

Fornir, okleina, obłóg – czy to to samo?

Teoretycznie tak, wszystkie te nazwy określają płaty drewna do oklejania, czyli fornir, ale jest między nimi różnica.

Obłóg to fornir do zastosowań technicznych, wykorzystywany jest, jako podkład pod okleinę przy produkcji i renowacji mebli lub przy wykonywaniu płyt stolarskich. Jest grubszy od okleiny i nie jest dekoracyjny. Do jego wytworzenia używa się forniru z tańszych gatunków drzew o niższej, jakości np. sosna.

Okleina również jest fornirem, ale można by powiedzieć, że tym właściwym. Okleiną nazywa się fornir, który widzimy na meblach antycznych i nieco nowszych do połowy XX wieku. Fornir ten jest bardzo cienki, jego grubość nie przekracza 1 mm. Wytwarzany jest ze drzew wysokogatunkowych takich jak dąb, orzech, jesion czy mahoń. Technicznie skrawanie odbywa się w sposób, który umożliwia wydobycie walorów dekoracyjnych słoi drzewa. Właśnie ten rodzaj okleiny zyskał miano forniru, żeby odróżnić go od oklein syntetycznych.

Meble oklejone wysokiej jakości fornirem wyglądają naprawdę zjawiskowo, dłużej zachowują swój wygląd i nie niszczą się szybko.

Płaty forniru nakleja się na drewniane elementy w celu efektownej ich prezentacji, pokazaniu wyrazistości słoi oraz wzmocnieniu elementu oklejanego. Należy przy tym pamiętać, że fornirem nie tylko oklejamy meble (przeważnie kuchenne i łazienkowe), ale także drzwi i ściany.

Tak jak wspomnieliśmy wyżej fornirem określa się okleinę naturalną, niestety czasem mylony jest z laminatem. Proszę pamiętać, że fornir to w całości drewno, natomiast laminaty produkuje się ze sztucznych włókien ze sztucznie uzyskanym worem drewna. Stąd zdarzają się pomyłki.

Jak wytwarza się fornir?

Najpierw pień, z którego ma powstać fornir jest odparowywany, następnie taki pień delikatnie się skrawa, co daje nam cienkie arkusze drewna. Każdy arkusz jest łączony z poprzednim według kolejności, w jakiej zdejmowane były z pnia. Umożliwia to odtworzenie charakterystycznego dla drzewa ułożenia słoi. Do produkcji forniru wykorzystywane jest ok 200 gatunków drzew z całego świata, cechujących się różnym wzorem słoi.

Rodzaje forniru

Fornir to płaty naturalnego drewna, ale można występować w dwóch rodzajach. Najczystszą postacią jest oczywiście fornir naturalny, gdzie jedyną ingerencją człowiek w procesie skrawania jest łączenie poszczególnych płatów ze sobą.

Może też nastąpić większa ingerencja człowieka w proces produkcji. Jest to barwienie w celu uzyskania wzoru usłojenia charakterystycznego dla danego gatunku drzewa. Przeważne zabieg ten jest stosowany, aby uzyskać wygląd drzewa egzotycznego i pomimo że fornir ten jest wykonany w całości z drzewa jego wygląd jest już dziełem człowieka, taki fornir nazywamy modyfikowanym.

Który z nich wybrać? Producenci polecają fornir modyfikowany, ze względu na powtarzalność wzoru i odcień oraz miej przebarwień i niedoskonałości.

Oczywiście też sposób wykończenia daje nam różne efekty końcowe, możemy uzyskać fornir matowy, w połysku lub półmacie. Wszystko zależy od sposobu impregnacji gotowych płatów. Fornir w połysku uzyskuje się poprzez pokrycie go warstwą lakieru. Półmat to efekt specjalnego woskowania, którego zadaniem jest zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi a mat to po prostu użycie bejcy.

Co możemy pokryć fornirem?

Fornir, jako naturalna okleina wykorzystywany jest do produkcji min. Frontów szafek kuchennych i łazienkowych, mebli do sypialni lub salonu mających nadać charakterystyczny styl, mebli ozdobnych takich jak sekretarzyk czy toaletka. Fornirem oklejane są też drzwi, panele ścienne czy parapety.

Fornir – za i przeciw

Oczywiście niezaprzeczalną zaletą forniru jest nadanie naszym meblom ekskluzywnego wykończenia oraz długi czas użytkowania. Jest on bardziej odporny na uszkodzenia, zarysowania czy kontakt z wodą niż laminaty. Poddany odpowiedniej pielęgnacji zachowuje swoją strukturę prze długi czas, nawet, jeżeli zostanie zalany płynem jest to łatwe do naprawienia. Mówi się nawet, że fornir jest trwalszy niż sprzęty nim oklejane.

Wadą oklejania fornirem jest niezaprzeczalnie wysoka cena. Musimy pamiętać, że meble fornirowane to inwestycja na lata. Pomimo że jest trwały i łatwy do naprawienia to należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Nie wolno na fornirze stawiać przedmiotów gorących, należy też uważać na rozlany alkohol, ponieważ pozostawią one trwałe ślady. Również tłuszcz będzie problemem trudnym do usunięcia. Wszystko usuwamy na bieżąco nie stosując detergentów.

Jak naprawić fornir?

Oczywiście najłatwiej jest zlecić renowację fachowcom, ale istnieje parę trików, którymi możemy spróbować odnowić nasze fornirowane meble.

Drobne zarysowania i jasne przetarcia zamaskujemy pocierając je orzechem włoskim, głębię koloru na spłowiałym już fornirze wydobędziemy przecierając go delikatnie mocną, wystudzoną kawą rozpuszczalną. Drobne zadarcia wystarczy podkleić a większe uszkodzone kawałki możemy wyciąć i uzupełnić fornirem o tym samym odcieniu.

Posiadając w domu meble fornirowane powinniśmy się zaopatrzyć w specjalne preparaty do czyszczenia i nabłyszczania przeznaczone właśnie do tego rodzaju mebli.