Wykopy i prace ziemne na budowie to jeden ze zdecydowanie najważniejszych elementów w trakcie powstawania kolejnych budynków. Istotną rolę pełnią przede wszystkim wykopy pod fundamenty, tak aby konstrukcja wznoszonych budynków była stabilna i niezagrożona. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac związanych z wykopami i pracami ziemnymi należy przeprowadzić rzetelne badania geotechniczne. Odpowiadają za to specjaliści, którzy dysponują w tej dziedzinie właściwymi kwalifikacjami zawodowymi. Potrzebny jest do tego specjalistyczny sprzęt. Brak takich badań może doprowadzić do katastrofy budowlanej. Dzięki nim dowiadujemy się, w którym miejscu na działce wykonać wykopy oraz jak głęboko znajdą się fundamenty. Taka wiedza jest potrzebna każdemu fachowcowi.
Wykonanie wykopów i prac ziemnych na budowie – jakie pozwolenia musimy uzyskać?
Wykonanie wykopów i prac ziemnych na budowie jest równoznaczne z uzyskaniem niezbędnych pozwoleń. Jeśli zlekceważymy swoje obowiązki możemy mieć pewność, że żadne prace nie będą mogły ruszyć zgodnie z wyznaczonym wcześniej terminem. Co najważniejsze musimy działać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Potrzebne będą wizyty u urzędników i dokładne zaznajomienie się z placem budowy.
Prace ziemne pełnią nieocenioną rolę zwłaszcza w przypadku:
- prac związanych z instalacjami podziemnymi,
- budowli podziemnych,
- kształtowania terenu oraz podłoża,
- fundamentów związanych z nadziemnymi budowlami.
Kluczowe jest to, aby przeprowadzić je na możliwie najwyższym poziomie. Wykorzystujemy do tego nowoczesne maszyny budowlane, które obsługuje przeszkolony i doświadczony operator maszyn budowlanych. Przede wszystkim jest to koparka. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby takie czynności były wykonywane ręcznie, jeśli pozwala na to zaistniała sytuacja. Wiąże się to jednak z tym, iż prace będą trwały znacznie dłużej, niż w przypadku skorzystania z innowacyjnych i w pełni sprawnych maszyn.
Prace ziemne są realizowane praktycznie na samym początku wznoszenia budynków. Co prawda mogą być poprzedzone pracami polegającymi na organizacji zaplecza. Wszystkie możliwe roboty ziemne mogą ruszyć dopiero wtedy, gdy uzyskamy pozwolenie na budowę. Taki przepis znajduje się w prawie budowlanym i należy go bezwzględnie przestrzegać. Jeśli tego nie zrobimy grożą nam bardzo duże sankcje. Uzyskanie takiego pozwolenia ma ścisły związek ze stworzeniem kompletnego projektu. W sytuacji, gdy nie będziemy przestrzegać swoich obowiązków może dojść do tego, że wydana zostanie decyzja o rozbiórce wzniesionego obiektu.
Nad wszystkim powinien czuwać zwłaszcza nadzór budowlany, chociaż równie dobrze mogą to być właściciele sąsiednich gruntów. To, że żaden urzędnik na wczesnym etapie prac się tym nie zainteresuje nie oznacza, że w przyszłości nie będziemy mieć dużych problemów. Wykopy i prace ziemne zawsze muszą być dobrze przemyślane i przeprowadzane zgodnie z obowiązującym prawem. Takich prac nigdy nie można wykonywać samowolnie i całkowicie bezkarnie. Konieczne będzie też znalezienie geodety. To specjalista, który zajmie się tzw. tyczeniem budynku, a konkretniej stworzy dla nas obrys konstrukcji. Jeśli geodeta wytyczy dany budynek możemy ubiegać się o pozwolenie na budowę. Wtedy przystępujemy do prac na podstawie dostarczonego projektu. Dzięki projektowi będziemy wiedzieć, na jakim obszarze umiejscowione są:
- urządzenia podziemne,
- instalacje gazowe,
- instalacje wodociągowe,
- instalacje kanalizacyjne.
Właściwe podejście do sprawy gwarantuje nam stuprocentowy sukces, więc nie eksperymentujmy i zwróćmy się o pomoc do doświadczonych specjalistów. Przy wykopach i pracach ziemnych prowadzonych na sporej głębokości potrzebna będzie nam dokumentacja geotechniczna, ale też geologiczna i hydrotechniczna. Skompletowanie takich dokumentów może być dość czasochłonne, ale dzięki temu wszystko zostanie dopięte na ostatni guzik.
Wykopy – na jakie rodzaje możemy je podzielić?
Mając styczność z wykopami i pracami ziemnymi musimy mieć na uwadze to, że wykopy możemy podzielić na kilka podstawowych rodzajów. Wykopy ręczne to takie o maksymalnym wymiarze 1,5 metra. Jeśli w grę wchodzi zmechanizowana technologia mamy na myśli wymiar sięgający do 2,5 metra. Usunięcie gruntu polega przede wszystkim na dokładnym usunięciu wierzchniej warstwy roślinnej. Nie powinniśmy się jej pozbywać, ponieważ jest ona cenna w składniki odżywcze. Warto pozostawić ją na terenie budowy i skorzystać z niej we właściwym czasie, np. przy pracach ogrodniczych.
Każda zainteresowana osoba powinna sobie zdawać sprawę z tego, że wykopy dzielimy na:
- szerokoprzestrzenne – mowa tutaj o wszelkich wykopach o szerokości dna większej niż 1,5 metra. Chodzi głównie o domy podpiwniczone, ale też obiektu liniowe. Najważniejszą kwestią jest w tym przypadku dno wykopu, które musi być umiejscowione na głębokości poniżej przemarzania gruntu. Poziom ten oscyluje zwykle w granicach od 0,8 m do 1,4 m. Poza tym szczególną uwagę zwrócimy na zabezpieczenie ścian wykopów szerokoprzestrzennych. W grę wchodzi tzw. skarpowanie. Jeśli wykop jest głębszy niż 4 metry potrzebne jest stworzenie specjalnej dokumentacji technicznej, która będzie mówiła o metodach zabezpieczenia ścian. W tym przypadku należy zastosować tzw. bezpieczne nachylenie skarp (bez jakichkolwiek odstępstw). Kąt nachylenia skarp przy gruntach skalistych wynosi 90 stopni, przy ilastych 70-80, piaszczystych 45-55, a przy gliniastych 60-90 stopni. Pieczę nad tym powinni czuwać wykwalifikowani fachowcy, ponieważ wszelkie zaniedbania z naszej strony mogą grozić przykrymi konsekwencjami. Zabezpieczenia wykonuje się m.in. przy pomocy ścianek oporowych i przesłon wodoszczelnych,
- wąskoprzestrzenne – szerokość dna jest mniejsza lub równa 1,5 metra. Długość z kolei jest tutaj dowolna. Chodzi o domy nie będące podpiwniczone. Z takimi wykopami mamy styczność podczas prac związanych z ławami fundamentowymi. Głębokość takich wykopów musi być podana w tworzonym na samym początku projekcie. W ten sposób unikamy ryzyka przemarzania i pęknięć ścian. Głębokość w przypadku ław wynosi około 30-50 centymetrów, natomiast szerokość powinna być o co najmniej 30 centymetrów większa niż szerokość wykorzystywanych ław. Kluczowe jest to, aby wykopy były realizowane na taką szerokość, aby nie było żadnych problemów ze zbudowaniem szalunków. To właśnie ze względu na to konieczny jest nadzór specjalistów,
- jamiste – wykopy o bardzo nietypowej specyfikacji. Różnią się od dwóch poprzednich. Głębokość jest w tym przypadku większa niż 1 metr. Wymiar dna w obu kierunkach nie powinien przekroczyć w tej sytuacji 1,5 metra. Jeśli zabieramy się za wykop ręczny musimy pamiętać o tym, aby powierzchnia dna nie była większa niż 2,25 metra kwadratowego. W przypadku wykopów mechanicznych możemy sobie pozwolić na zdecydowanie więcej, bo aż na 9 metrów kwadratowych.
Jak widać wykopy i prace ziemne można podzielić na kilka istotnych rodzajów. Warto zapoznać się z ogólną charakterystyką wykopów, aby zdobyć na ten temat niezbędne informacje i móc przystąpić do prac budowlanych.
Najważniejsze informacje o wykopach w pigułce
Interesując się tematyką wykopów i prac ziemnych nie możemy zapominać o tym, aby znaleźć ekipę profesjonalistów, którzy zajmą się dla nas wykonaniem takich zadań. Najczęściej w dzisiejszych czasach mamy styczność z wykopami w glinie oraz piasku. Jeśli jest to glina powinniśmy wyróżnić jej dwa podstawowe rodzaje: glinę pochodzenia polodowcowego (moreny denne) oraz pochodzenia rzecznego (mady). Istotną informacją, którą z pewnością przekażą nam budowlańcy jest to, że mady nie za bardzo nadają się na podłoże budowlane i w przyszłości z takimi budowlami możemy mieć niemałe kłopoty. Glina ogólnie nie jest dobrym pomysłem, ponieważ nie jest to przepuszczalny grunt i na dnie wykopu może gromadzić się nadmiar wody opadowej. W przypadku ulewnego deszczu wodę należy jak najszybciej wypompować. Dzięki temu grunt nie zacznie rozmiękać i nie pogorszy swoich podstawowych właściwości. Oznacza to w praktyce, że rozpoczęte roboty budowlane nie przeciągną się w czasie i poniesiemy zdecydowanie mniejsze wydatki finansowe.
Fachowcy pracujący na podłożach gliniastych wykorzystują specjalistyczne sprzęty mechaniczne, aby praca była usprawniona i po drodze nie dochodziło do żadnych usterek. Wybór konkretnego sprzętu zależy właśnie od nich, więc nie powinniśmy w to ingerować. Wykopy wykonywane w glinie są jednak uważane za bardziej stabilne, niż te, których dokonuje się na podłożu piaszczystym. Dno wykopu należy wykonać w taki sposób, aby umożliwiło sprawny i bezproblemowy spadek wody. Nie należy też zapominać o tym, aby dno było poprawnie zabezpieczone przed przemarzaniem. Dzięki temu nośność struktury gruntu nie zostanie osłabiona.
Wykopy – jak należy je zabezpieczyć oraz jak powinno się dbać o własnych pracowników?
Podstawowym elementem, na którym powinniśmy skupić swoją uwagę przy wykopach i pracach ziemnych jest zabezpieczenie wykopów oraz troska o pracowników. Plac budowy w trakcie wykopów może stać się miejscem niebezpiecznym, w którym pracownicy będą narażeni na krzywdę. Tyczy się to także osób postronnych.
Teren prac za każdym razem należy starannie ogrodzić. Pamiętajmy przy tym, aby nie oszczędzać na materiałach, z których zostanie wykonane nasze ogrodzenie. Wyznaczmy również drogi dojazdowe. Muszą się one znaleźć minimum 60 centymetrów od krawędzi wykopu. Usprawni to przewóz towarów i materiałów. Transport będzie funkcjonował bez większych zarzutów, a pracownicy poczują się bezpiecznie i zaczną pracować bez stresu. Istotnym aspektem jest również wytyczenie utwardzonych ścieżek dla ruchu pieszego. Jeśli chodzi o zabezpieczenie samych wykopów skupmy się na następujących kwestiach:
- zabezpieczenia powinny spełniać swoje funkcje zarówno za dnia, jak i w nocy – konieczne może być zastosowanie barier ochronnych z czerwonymi światłami ostrzegawczymi,
- wykopy muszą być zabezpieczone nie tylko dla pracowników, ale też dla osób postronnych – jeśli ich głębokość jest większa niż metr należy wykonać bezpieczne zejście oraz wyjście z wykopu,
- ściany wykopów muszą być dobrze zabezpieczone, np. poprzez skarpowanie, rozparcie i podparcie,
- wokół wykopów muszą znaleźć się nowoczesne rozwiązania techniczne, które będą odpowiadać za bezproblemowe odprowadzanie nadmiaru wód opadowych.
To najważniejsze aspekty, dzięki którym bezpieczeństwo w trakcie wykonywania wykopów i prac ziemnych nie będzie w żaden sposób zagrożone. Pamiętajmy też o tym, że w podczas transportowania materiałów żaden pracownik nie powinien znajdować się w wykopie.
Stosowanie umocnień i szalunków – zalety
Stosowanie umocnień i szalunków ma bardzo duży sens, ponieważ w ten sposób odpowiadamy za poprawę bezpieczeństwa na budowie i brak uszkodzeń w budynkach oraz na chodnikach. Co najważniejsze szalunki możemy podzielić na: lekkie (do 1400 kilogramów), średnie (wykorzystywane w budownictwie mieszkaniowym) i ciężkie (wykonane z grubej, stalowej blachy).
Wykopy i prace ziemne powinny być wykonywane właśnie z pomocą takich udogodnień. Szalunki można również podzielić na konstrukcje drewniane oraz metalowe. Fachowcy dowolnie regulują ich szerokość i zabezpieczają nimi wykopy. Jeśli zabezpieczenie ma być wykonane poprawnie warto zdecydować się na deskowanie pionowe lub pionowe rozpierane. Alternatywą są obudowy kotwione i ze szczelnych ścianek.
Wykopy – warto wykonywać je ręcznie czy z pomocą koparki?
Wykopy i prace ziemne, które wykonujemy ręcznie niosą za sobą oczywiście zdecydowanie mniejsze koszty, ale pochłaniają mnóstwo energii i czasu. Zaleca się korzystać z profesjonalnych koparek. Dzięki temu:
- przyspieszymy zaplanowane prace,
- nie będziemy mieć problemów z przesunięciem ciężkich głazów,
- ziemię możemy bezproblemowo ładować na wywrotki,
- może się to okazać oszczędniejsze niż zatrudnienie szerokiej grupy pracowników, którzy będą kopać ręcznie (zwłaszcza na dużych obszarach).
Oczywiście decyzja jest uzależniona od wielu czynników i powinniśmy podjąć ją samodzielnie, lecz jak widać nie ma się nad czym zastanawiać. Koszt wynajęcia koparki waha się w granicach 90-120 złotych za godzinę lub 30-70 złotych za metr sześcienny wykopów. Zbadajmy sprawę u źródła i podejmijmy racjonalną decyzję.
Wykopy i prace ziemne – kilka słów podsumowania
Wykopy i prace ziemne to zagadnienie dla doświadczonych specjalistów, którzy mają w tym zakresie nieco szerszą wiedzę i umieją wykonać je poprawnie oraz bezpiecznie. Z pracami ziemnymi mamy styczność zwłaszcza w przypadku budowli podziemnych, fundamentów budowli nadziemnych, instalacji podziemnych oraz kształtowania terenu. Do ich przeprowadzenia wykorzystywane są nowoczesne sprzęty, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykonać je ręcznie.
Przystąpienie do prac ma ścisły związek z zatrudnieniem geodety, który wytyczy budynek. Poza tym musimy stworzyć projekt i wystąpić o pozwolenie na budowę. Konieczne jest też posiadanie dokumentacji geotechnicznej, geologicznej i hydrotechnicznej. Projekt pozwoli nam uzyskać podstawowe informacje na temat umiejscowienia instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych oraz urządzeń podziemnych.
Wykopy i prace ziemne są podzielone na kilka popularnych rodzajów. Z wykopami ręcznymi mamy styczność, gdy ich wymiar nie przekracza 1,5 metra. W przypadku zmechanizowanej technologii jest to wymiar sięgający maksymalnie 2,5 metra. Wykopy dzielą się na szerokoprzestrzenne (w przypadku głębokości większej niż 4 metry należy stworzyć oddzielną dokumentację techniczną mówiącą o zabezpieczeniu ścian, a do tego ważny jest też kąt nachylenia skarp), wąskoprzestrzenne (powinny być kopane tak, aby nie było trudności z umieszczeniem w nich szalunków) oraz jamiste (wymiar dna w obu kierunkach jest mniejszy niż 1,5 metra).
Zazwyczaj wykopy są realizowane na podłożu gliniastym i piaszczystym. Te pierwsze są nieco stabilniejsze, ale nie zaleca się ich wykonywania w przypadku mad (glina pochodzenia rzecznego). Jeśli mamy styczność z ulewnymi opadami wodę zalegającą w wykopie należy jak najszybciej wypompować, aby nie doprowadzić do rozmiękczania gruntu. Dzięki temu nie będzie on pogarszał swoich właściwości. Wykopy za każdym razem powinny być bardzo solidnie zabezpieczone. Mowa tutaj m.in. o skorzystaniu z najwyższej klasy ogrodzeń. Drogi dojazdowe nie mogą znaleźć się w odległości mniejszej niż 60 centymetrów od krawędzi wykopu. Dodatkowo wykopy zabezpieczmy przy pomocy barier ochronnych z czerwonymi światłami ostrzegawczymi (skuteczne za dnia, jak i w nocy). Pełne zabezpieczenie ścian uzyskamy dzięki skarpowaniu, podparciu i rozparciu. Oprócz tego musimy zadbać nie tylko o bezpieczeństwo pracowników, ale też osób postronnych. Dużo uwagi poświęćmy wdrożeniu nowinek technologicznych, które będą odpowiadać za odprowadzanie nadmiaru wód opadowych wokół terenu.
Kluczową rolę przy wykopach i pracach ziemnych odgrywają oczywiście szalunki i umocnienia. Dzięki nim podnosimy poziom bezpieczeństwa i nie narażamy budynków oraz chodników na uszkodzenia. Mowa o szalunkach lekkich, średnich i ciężkich, zarówno w wersji drewnianej, jak i metalowej. Jeśli mamy do wyboru koparkę i prace ręczne zdecydujmy się na wykorzystanie sprzętu budowlanego, który może nas kosztować około 90-120 złotych za godzinę pracy. W ten sposób poradzimy sobie ze sprawnym przesuwaniem głazów, ładowaniem ziemi na wywrotki i przyspieszeniem prac.
